آسیب‌شناسی زبانی و بلاغی زبان فارسی در شبکه ارتباطی تلگرام

امروزه تلفن همراه، به‌عنوان مدرن‌ترین ابزار ارتباطی، با امکانات گسترده، آسان، و ارزان، کاربرد ویژه‌ای دارد. یکی از وظایف و کاربردهای ویژه گوشی‌های هوشمند، ایجاد فضاها و امکاناتی مانند خدمات پیام کوتاه و راه‌اندازی گروه‌های ارتباطی از طریق فضاهای مجازی است که ارتباط بین افراد و گروه‌‌های مختلف جوامع زبانی و فرهنگی را امکان‌پذیر ‌می‌کند. با گسترش سریع محتوا در شبکۀ جهانی اینترنت، یکی از برنامه‌های راهبردی، حمایت از زبان ملی در محیط چندزبانۀ فضای مجازی است. گاهی زبان فارسی به‌کاررفته در این فضاها دارای ایرادهای اساسی است. در این مقاله سعی شده است پیام‌های کاربران فارسی‌زبان شبکه ارتباطی تلگرام از منظر زبان‌‌شناسی و به روش تحلیل محتوا و میزان همخوانی زبانی و بلاغی پیام‌های کوتاه با زبان فارسیِ معیار بررسی شود. جامعۀ آماری این پژوهش، شامل 150 پیام است که از 5 گروه به‌طور تصادفی انتخاب شده‌اند و پیام‌ها شامل 327 جمله است. مجموع خطاها در دو حوزه، 501 مورد بود که 27/62 درصد آن‌ها مربوط به ایراد‌های زبانی و 72/37 درصد، مربوط به اشکال‌های بلاغی می‌شد. بررسی‌ها نشان داد که بیشترین خطاها در حوزه زبانی، مربوط به کاربرد اسامی بیگانه و بیشترین اشکال‌ها در حوزه بلاغی، مربوط به جابه‌جایی ارکان جمله است. نتیجه بررسی‌ها نشان می‌‌دهد زبان فارسی به‌کاررفته در فضای مجازی، مغایرت‌هایی با زبان فارسی معیار دارد. نخستین گام در راستای اصلاح خطاهای زبان ارتباطی در فضای مجازی، آگاهی ‌دادن در مورد نوع خطاها به کاربران است و در وهله بعد این ناهنجاری‌های زبانی باید، در صورت امکان، کنترل، و الگوهای معیار، جایگزین آن‌ها شوند.